ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ
ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ο Οδυσσέας Ελύτης γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης, στις 2 Νοεμβρίου 1911. Έζησε στην Αθήνα, όπου η οικογένειά του εγκαταστάθηκε το 1914. Η καταγωγή του –Λέσβος–, η γέννησή του –Κρήτη– και τα καλοκαίρια των παιδικών και νεανικών του χρόνων –Σπέτσες, Κυκλάδες– διαμόρφωσαν μια βαθύτατα νησιωτική συνείδηση, που αργότερα στη διασταύρωσή της με τα σύγχρονά του καλλιτεχνικά ρεύματα, κυρίως τον υπερρεαλισμό, δημιούργησε μια ποίηση πρωτότυπη, γεμάτη πλήθος λυρικών εικόνων, επαναστατικών δυνάμεων και πανανθρώπινων αξιών. Μια ποίηση που με άξονα το φως, μέσα από την υπερβατική διάσταση της φύσης και την πνευματικότητα των αισθήσεων, ζήτησε να αποκρυπτογραφήσει το μυστήριο της ύπαρξης.
Τελειώνοντας το γυμνάσιο στην Αθήνα, ακολούθησε νομικές σπουδές, ενώ υπηρέτησε ως ανθυπολοχαγός στον πόλεμο της Αλβανίας. Εγκαταστάθηκε δύο φορές στο Παρίσι (1948 – 1951 και 1969 – 1971), όπου παρακολούθησε μαθήματα φιλολογίας στη Σορβόννη και ήρθε σε επαφή με τους κυριότερους ποιητές και ζωγράφους του 20ου αιώνα (Picasso, Matisse, Breton, Chagall). Ανακηρύχθηκε διδάκτορας Φιλολογίας των Πανεπιστημίων: Σορβόννης, Λονδίνου, Ρώμης, Αθηνών, Θεσσαλονίκης, καθώς και Ανώτερος Ταξιάρχης της Legion d’ Honneur της Γαλλικής Δημοκρατίας. Το 1979 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Έζησε ως το τέλος του βίου του (18 Μαρτίου 1996) αφοσιωμένος στην ποίηση.
ΠΟΙΗΣΗ
Προσανατολισμοί (Πυρσός, 1940 – Γαλαξίας, 1961 – ‘Ικαρος, 1966)
Ήλιος ο Πρώτος (Γλάρος, 1943 – Ίκαρος, 1963)
Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας (1945, Ίκαρος, 1962)
Το Άξιον Εστί (Ίκαρος, 1959)
Έξη και μία τύψεις για τον Ουρανό (Ίκαρος, 1960)
Το Φωτόδεντρο και η δέκατη τέταρτη ομορφιά (Ίκαρος, 1971)
Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας (Ίκαρος, 1971)
Το Μονόγραμμα (L’ oiseau, 1971 – Ίκαρος, 1972)
Τα Ρω του Έρωτα (Αστερίας, 1972 – Ερμείας, 1980 – ύψιλον/βιβλία, 1986)
Τα Ετεροθαλή (Ίκαρος, 1974)
Σηματολόγιον (Ερμείας, 1977 – ύψιλον/βιβλία, 2001)
Μαρία Νεφέλη (Ίκαρος, 1978)
Τρία ποιήματα με Σημαία Ευκαιρίας (Ίκαρος, 1982)
Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου (ύψιλον/βιβλία, 1984)
Ο μικρός ναυτίλος ( Ίκαρος, 1985)
Τα ελεγεία της Οξώπετρας, (Ίκαρος, 1991)
Δυτικά της λύπης (Ίκαρος, 1995)
Εκ του πλησίον (Ίκαρος, 1998)
Ποίηση (συγκεντρωτική έκδοση, Ίκαρος, 2002)
ΠΕΖΑ & ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
Ο ζωγράφος Θεόφιλος (Αστερίας, 1973 – Γνώση, 1975 – ύψιλον/βιβλία, 1996)
Ανοιχτά Χαρτιά ( Αστερίας 1974 – Ίκαρος, 1982, οριστική 1987)
Η μαγεία του Παπαδιαμάντη (Ερμείας, 1976 – Γνώση, 1986-ύψιλον/ βιβλία, 1996)
Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο ( Εγνατία 1978-ύψιλον/βιβλία, 1980)
Το δωμάτιο με τις εικόνες, κείμενο του Ε. Αρανίτση ( Ίκαρος, 1986)
Τα δημόσια και τα ιδιωτικά ( Ίκαρος, 1990)
Ιδιωτική οδός (ύψιλον/ βιβλία, 1990)
Εν λευκώ ( Ίκαρος, 1992)
Ελύτης ’92, κατάλογος της έκθεσης «Οδυσσέας Ελύτης», που παρουσιάστηκε στο μουσείο Μουσείο σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή στην Άνδρο, 1992 (Άνδρος, 1992)
Ο κήπος με τις αυταπάτες (ύψιλον/βιβλία, 1995)
2x7ε ( Ίκαρος, 1996)
Αυτοπροσωπογραφία σε λόγο προφορικό (ύψιλον/ βιβλία, 2000)
Συν τοις άλλοις ( ύψιλον/ βιβλία, 2011)
Η Ελλάδα του Ελύτη (Ίκαρος, 2021)
ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ
Σαπφώ, ανασύνθεση και απόδοση Οδυσσέας Ελύτης (Ίκαρος, 1984, 1996)
Ιωάννης Η Αποκάλυψη, μορφή στα Νέα Ελληνικά Οδυσσέας Ελύτης (ύψιλον/βιβλία, 1985)
Κριναγόρας, μορφή στα Νέα Ελληνικά Οδυσσέας Ελύτης (ύψιλον/βιβλία, 1987)
Δεύτερη Γραφή – RIMBAUD, LAUTRÉAMONT, ÉLUARD, JOUVE, UNGARETTI, LORCA, MAIAKOVSKI (Ίκαρος, 1976)
Ζαν Ζιρωντού, Νεράιδα (Εταιρεία Σπουδών Σχολής Μωραΐτη, 1973- ύψιλον/βιβλία, 2015)
Μπέρτολτ Μπρέχτ, Ο κύκλος με την κιμωλία στον Καύκασο (Εταιρεία Σπουδών Σχολής Μωραΐτη, 1974, ύψιλον/βιβλία, 2010)
Ζαν Ζενέ, Οι δούλες (ύψιλον/βιβλία, 1994)
ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ
Ο Ναυτίλος του Αιώνα (αφιερωματική έκδοση, Ίκαρος, 2011)
«Ο Κόσμος ο μικρός, ο μέγας!» του Οδυσσέα Ελύτη με τη μουσική του Γιώργου Κουρουπού (πεντάγλωση ανθολογία, με δύο δίσκους ακτίνας, ‘Ικαρος, 2016)
